“HİKMET, hâdiseleri olduğu gibi kabûl etmektir” diyen hakîm ne güzel söylemiştir.
Eflâtun da diyor ki: “Seyrettiğimiz hayat, hareket ve değişiklik çokluğu, aynı zamanda birliğin intizâmıdır. Hayat ve birlik, eğer hareket ve âhengin esâsı olan ruhtan gelmezse, başka nereden gelebilir?
Öyle ise eserden, eser sâhibine yükseliniz ve sevginiz cismin güzelliğine takılı olacağına, rûhun güzelliğine bağlansın.
Rûhu, sevgisine sebep olana, yâni düşünce ve arzûsunun üstün gâyesi olan “Hüsn-i Mutlak’a birleştirmek için aşk ve irfan lâzımdır. İşte aklı tatmîn edecek bütün ilimlerin asıl şümûl ve ihâta dâiresi bundadır…” “(14-15.ss)
Proklüs’de şunu söylüyor: “Vâhidin, kendisinden başkasıyla birleşmesinden daha ilâhî hiçbi r şey yoktur.”
(Biz, çoğumuz, ağacından ham koparılmış bir elma, bir portakal gibiyiz.
Şekli karar bulmuş, fakat içine tam lezzet gelmemiş bir elma, bir portakal. Halbuki elimizde tutup evirip çevirdiğimiz bu portakal ve elmadan asıl maksûd olan, lezzet değil midir?
O lezzet ki elle tutulmaz, gözle görülmez. İşte insandaki hakîkî mânâ da, portakaldaki çeşni gibi çok, pek çok gizli. Fakat onu elde etmek, onu bulmak lâzım.) (28-29.ss)
(ATEŞ AĞACI –Roman. Yazarı: Sâmiha AYVERDİ, Eserin ilk yayın târihi 1941)
(Sâmiha AYVERDİ’nin Fikir ve Gönül Dünyâsından Seçmeler)-İsmet Kültür, San’at ve Eğitim Vakfı Yayınları:4 – ANKARA, Mart 2009
