Tarih

3. Türkler, karada muvaffak oldukları gibi denizde başarılı olamıyorlar. Bahriyede zayıftırlar. Bunu söylerken Barbaroslar’dan bahsetmiyorum. Türklerin emrinde değerli ecnebiler de vardır. Lâkin Türkiye’de Hıristiyan esirler bu işde çalıştırılmakla birlikte,...

Sultan Murad, Bağdad önlerine gelince, birkaç gün muhârebe edip hiçbir netîce alamamış. İrâdesine karşı koyan böyle bir durum yüzünden hiddetlenip muhasaradan vaz geçmeyi rezâlet saydığı için, bütün orduyu toplamış; önde gelen komutanlarına ric’atin utancını anlatmış....

Sultan Aziz, bir gün Keçecizâde Fuat Paşa’ya; kendisiyle Âli ve Mütercim Rüştü Paşalar arasındaki mizaç farkını sormuş. Fuat Paşa: "-Efendim, yeni yapılmış bir köprü tasavvur buyurun. Üçümüz köprübaşına gelince...

Yeniçeri Ocağı, yıllarca zaferden zafere koştuktan nice sonra eski düzgün ve şâşaalı devirlerini unutmuş; hattâ memleketin ve devletin iç işlerine karışır, zorbalığı meslek edinir hâle gelmişti. Bu öyle bir hâldi ki...

"Bir millet uyanmak ve varlığını temin etmek isterse geceli gündüzlü târih okumalıdır. Biz şimdiye kadar târihe dâir bilgisizlikle yaşadık. Yükselişimizin de çöküşümüzün de sebeplerini araştırmadığımız gibi başka milletlerin de hayatlarına önem vermedik....

1568’de İran elçisi Şah Kuli Han, çok sayıda hediyeyle Edirne’ye geldi. Elçiyi, tantanalı bir merâsimle karşılamak üzere Rumeli Beylerbeyi Şemsi Paşa memur edilmişti. Şah Kuli, Şemsi Paşa’nın emrindeki gösterişli...

"..filhakika, osmanlı tarihinde, bilhassa istanbul’un fethine kadar, kütleler halinde islâmlaşma ve devletin kozmopolitleşmesi mevzuubahs değildir. bilâkis, osmanlı idare teşkilâtı selçukî ve ilhanîlerin devlet ve idare an’anelerine göre tesis edilmiş ve devlet işlerinde bidayette daha fazla selçuk idarî teşkilâtına mensub yüksek türk aristokrasisi ve memurları kullanılmıştır. bu türk idare adamları devşirme unsurlar lehine ancak xv. asırdan sonra azalmağa başlamıştır. esasen fuad köprülü’ye göre, muhtelif unsurlardan teşekkül eden her büyük imparatorluk için sarayın bir müddet sonra atsızlar ve soysuzlardan mürekkeb bir kapu kulu yaratması ve kozmopolitleşmesi mukadder bir hâdisedir. abbasîler ve bizanslılar için tabiî addedilen bu hal, osmanlı imparatorluğunda neye türklerin kabiliyetsizliğine veriliyor? bizansta birçok imparatorların yabancı unsurların yetişmiş olması, bizans rumlarının idare kabiliyetini haiz olmadığını mı isbat eder?"

Ziyâ Paşa, Sadrâzam Âli Paşa’ya: "--Sadrâzamımızın bu kadar serveti olduğunu anladık. Bunları nereden edindi? Pederinden mîras kaldı desek; bir kapıcının bu kadar serveti olamaz", diyerek, Âli Paşa’yı hırsızlıkla itham ediyordu....

(… Sefere çıkmak, seferde yaşamak bahsine gelince, bu da basit. Çünkü askerin az yükü oluyor, yorgunluktan yılmıyorlar. Pek az şeyle yaşamaktadırlar. Pirinç, ekmek, su, kahve, tütün kâfi. Fakat bu nesnelerden biri eksik olursa evlerinde olduğu...

Osmanlı târihinin meşhur vezirlerinden biri de Çengeloğlu Tâhir Paşa idi. Cesur, sert fakat nâmuslu ve çalışkan bir adamdı. Kaptân-ı Deryâ’lıkda yüz aklığı göstermişti. Eskiden Cezâyir-i Bahr-i Sefîd’in -Akdeniz’in- idâresine Kapdan Paşa’lar bakardı....