Maârif Davamız – Sâmiha Ayverdi
İş, mektep adedini artırmakta, kalitesiz fakat yaygın bir okuma yazma yarışında değil, açılan ve açılacak olan mekteplerin çocuğa vereceği millî ve manevî ruhtadır. Bu olmadıktan sonra, cemiyeti, sâdece şifâhî kültürü ile başbaşa bırakmak, memleket için belki, daha faydalı sayılabilir.
Zîra bir millî manevî maârif politikasının hududu ve himâyesi içine girmemiş eğitim sistemi, parlak, faydalı ve bereket ve bereketli netîceler verir gibi görünse de kafesi açık unutulmuş vahşî mahluklar misâli, fırsat bulur bulmaz, en yakınlarını dahi parçalar ve yer.
****
“Topraklarını kaybeden, türlü hezimet ve mağlubiyetler ile yüreği dağlayan Türk milleti insana değer verdiği müddetçe büyük millet şuurunu kaybetmedi. Dili, dini, tarihi, görene ve gelenekleri, kapanın elinde kalıp yağmalanmadı… Harsı, haysiyeti, vekarı zedelenmedi.
İkbalimiz ve istikbalimiz adına, çocukluğu tarihi ve mukaddesatı ile bir sistem dahilinde yüzyüze getirmek gerekir. Şu bir gerçektir ki dünü unutan bugünü de bilmez. Hele istikbal için ümit beslemesi pek abestir.
Memleket dert ve davalarına başını eğmiş bir vatandaşın bilmesi gereken bir gerçek vardır. O da bir ölüm kalım meselesi olarak ele alınması gereken keyfiyetin eğitim ve öğretim politikamız olduğu keyfiyetidir.
****
Bir memleket herhangi bir muhârebede toprak kaybeder. Fakat ya bir hücumla ya da sulh masasında bu kaybını geri alabilir. Ama alamadığı da çok görülen hâdiselerdendir. Ne ki, toprak kaybı, o milletin kaybolması demek değildir. Lâkin dilini kaybeden bir millet için artık yaşama ve devam hakkı beklemek abestir.
Nitekim, yarım asır evveline kadar, hudutları üç kıt’aya yayılmış bir imparatorluğumuz vardı, kaybettik. Fakat Türk milleti gene ayaktadır. Ancak dilinin düştüğü anarşi ve yıkıntı, bugünkü hâli üzere bırakılacak olursa, vatan sathı üstünde târihi ile, iftiharları ile, hatta cetleri ile hatta ana babaları ile alâkasını kesmiş soysuz, şaşkın ve milli gerçeklere gözleri kapalı olarak yetişmekte olan nesilleri bir daha kazanmak ve akı karadan ayırt etmek mümkün olmayacaktır.
Sâmiha Ayverdi, Millî Kültür Meseleleri ve Maârif Dâvâmız