ÇAVDAROĞLU MÜFTÎ DERVİŞ’İN TARÎKATİ
Müftî Derviş’in mürşidi Elmalılı Şeyh Ümmî Sinan’dır. Antalya’nın Elmalı kazâsında yaşamış olan bir mutasavvıftır, adı Yusuf’tur. 1563-1567 yılları civârında doğduğu tahmin edilmektedir.
Çavdaroğlu Müftî Derviş, Halvetiyye tarîkatinin Orta Kol diye anılan Ahmediyye şûbesine bağlı bir sûfîdir. Müftî Derviş’in mensûbu olduğu tarîkat kolu,Yiğitbaşı Ahmed Şemseddîn-i Marmaravî tarafından kurulmuştur.
Çavdaroğlu, bir şiirirnde yolunun büyüklerinden ve şeyhi Ümmî Sinan’dan bahseder:
Dilerim senden İlâhî ben kulun senden ayırma
Âsî ümmetin penâhı cân Muhammed’den ayırma
Din yolunda çokdur velî her biridir sırr-ı velî
Bû Bekr Ömer Osman Alî bizi bunlardan ayırma
Söylerim sözümü sırdan yüzüm kaynar âh u zârdan
Gözüm nûru Şâh-ı Merdân bizi sultândan ayırma
Bilmezem ben âlem nice yürek coşar erte gice
Ümmü’l-mü’minîn Hadîce bizi anlardan ayırma
Bu cihâna vatan tutma yurttur diyü gönül katma
Şehidler anası Fatma bizi anlardan ayırma
Geçelim dünyâ-ukbâdan bize sugra- kubrâdan
Ol Âişe-i kübrâdan bizi anlardan ayırma
Aşk şarâbın yudanlardan dünyâyı terk edenlerden
Kerbelâ’da gidenlerden bizi anlardan ayırma
Hasan Basrî, Seyyid Yahyâ,Yiğitbaşı kutb-ı a’lâ
Cümle tarîk pîrlerinden bizi anlardan ayırma
Şeyh-i Ekber gibi sultândan cümle ana uyanlardan
Yolunda baş koyanlardan bizi anlardan ayırma
Dümnyâya çok geldi velî cümlesine deriz belî
Essin himmetleri yeli bizi anlardan ayırma
Hepsinin feyzi gelsin isteyen şeyhinden bulsun
Ümmî Sinan himmet kılsın bizi anlardan ayırma
Müftî derdmendi toyla dâim muhib geçir böyle
Ayaklarına toz eyle bizi anlardan ayırma(91)
Ümmî Sinan, meşhur halîfeler de yetiştirmiştir. Bunların en tanınmışı Niyâzî-i Mısrî’dir.
Mısrî, kendisinin de aralarında bulunduğu Ümmî Sinan’ın beş halîfesini “beş er” diye tanımlamıştır:
Biz beş er idik çıkdık bir demde yola girdik
Kırk yılda bir pîre erdik bu sohbete erince(93)
Bu beş erden biri Kütahyalı Gülaboğlu Askerî (Afyon, ö.1693)’dir. Bir diğeri Uşaklı Şeyh Mehmed’dir. Nihâyet Ümmî Sinan’ın yetiştirdiği “beş er”den birisi de burada hayâtını ve şiirlerini söz konusu ettiğimiz Müftî Derviş lakâbıyla tanınan Çavdaroğlu Ahmed Efendi’dir.
Netîce olarak belirtlim ki, Çavdaroğlu şeyh Ahmed (Müftî Derviş), Yûnus Emre tarzı tasavvuf şiirinin XVII. Yüzyılın ilk yarısında yaşayan önemli tâkipçilerinden birisidir. Âilesinden, dedesi Kalburcu Şeyhi Çavdaroğlu Şeyh Ahmed Efendi, oğlu mutasavvıf Şâir Gaybî ve mürşîdi Elmalılı Ümmî Sinan hakkında yeterince bilgimiz olmakla birlikte, kendisiyle ilgili bilgilerimiz şimdilik yukarıdaki tesbitlerimizden ibârettir.
(91)Müftî Derviş, Dîvân, vr.28a.
(93)Kenan Erdoğan, a. g. t., s.293. Burada beş er sözüyle kastedilen,aynı zamanda dört unsur ve Rûhü’l-Kuds’tür. Çavdaroğlu’nun “Cem olıcak bir araya beşümüz/ Sevdiğümüz zikr itmekdür işimüz” mısra’ları da aynı husûsa işâret etmektedir (Dîvân,vr. 10a).
